کتاب «گردباد شور جنون» نوشته‌ی محمد شمس لنگرودی، پژوهشی است موشکافانه و تأمل‌برانگیز درباره یکی از مهم‌ترین و پربحث‌ترین دوره‌های تاریخ شعر فارسی؛ یعنی سبک هندی. این کتاب نه فقط در مقام یک تحقیق ادبی، بلکه به‌عنوان بازخوانی یک دوران فراموش‌شده، برای علاقه‌مندان شعر کلاسیک، تاریخ ادبیات و ساختارهای معنایی شعر فارسی ارزش فراوانی دارد.
شمس لنگرودی با قلمی روشن، انتقادی و در عین حال شاعرانه، ما را به دل قرن‌ها شعر فارسی می‌برد؛ جایی که شاعران سبک هندی، از جمله کلیم کاشانی، در گردبادی از تخیل، شور، اندوه و زیبایی، شعرهایی سروده‌اند که هنوز هم می‌توانند ذهن مخاطب امروزی را تسخیر کنند.
این کتاب دو مسیر را هم‌زمان دنبال می‌کند: از یک‌سو به تحلیل ساختار، محتوا و زمینه‌های تاریخی سبک هندی می‌پردازد و از سوی دیگر، زندگی و شعر کلیم کاشانی را به‌عنوان یکی از شاخص‌ترین نمایندگان این سبک، بررسی می‌کند.
نویسنده کیست؟
محمد شمس لنگرودی، شاعر، پژوهشگر و تاریخ‌نگار ادبیات معاصر است. نام او برای بسیاری از علاقه‌مندان شعر امروز با کتاب «تاریخ تحلیلی شعر نو» گره خورده است، اما در «گردباد شور جنون»، چهره‌ای دیگر از او نمایان می‌شود: محقق صبور و علاقه‌مند به کشف ریشه‌ها. او در این اثر، نه با نگاهی صرفاً دانشگاهی، بلکه با درکی عمیق از شعر و زبان، سراغ یکی از پرچالش‌ترین مباحث تاریخ ادبی رفته است.
درباره کتاب
«گردباد شور جنون» با نثری روشن و بدون پیچیدگی‌های اصطلاحی، به شرح سیر تاریخی سبک هندی، تحولات محتوایی و زبانی آن، و همچنین جایگاهش در تاریخ ادبیات فارسی می‌پردازد. نویسنده با دقت، تفاوت‌ها و شباهت‌های این سبک را نسبت به سبک‌های پیش و پس از آن تحلیل می‌کند و می‌کوشد نشان دهد که چرا سبک هندی، با وجود همه ظرافت‌ها و جسارت‌هایش، در دوره‌هایی از سوی منتقدان سنتی طرد شده است.
در بخش دوم، کتاب وارد زندگی کلیم کاشانی می‌شود؛ شاعری که برخلاف بسیاری از هم‌عصرانش، در شعرش با صداقتی بی‌پرده، رنج، حیرت و گاه سرگشتگی انسانی را در تصویرهایی شگرف و گاه شگفت‌انگیز بازتاب داده است. لنگرودی با خوانش دقیق اشعار او، راهی به درون آن جهان پیچیده اما دل‌نشین می‌گشاید.
بخشی از متن کتاب
«یکی‌ست انجمن و خلوتم ز شور جنون
که گردباد کنار و میان نمی‌داند»
این بیت از کلیم، عصاره‌ای از آن چیزی‌ست که نویسنده در پی کشف آن است: آتشی پنهان درون واژه‌ها، حرارتی که در دل ساختارهای زبانی پیچیده، شعله‌ور می‌شود و شعر را به انفجاری از معنا و احساس بدل می‌سازد.
در جای‌جای کتاب، نویسنده با مثال‌هایی دقیق و خوانش‌های زنده، ما را با لایه‌های معنایی پنهان اشعار سبک هندی آشنا می‌کند و نشان می‌دهد چگونه این سبک، برخلاف نظر برخی منتقدان، نه‌تنها انحراف از سنت نبوده، بلکه تلاشی برای رسیدن به بیان تازه‌ای از تجربه‌های انسانی بوده است.
ویژگی‌های چاپ
نسخه چاپ‌شده توسط نشر نگاه در قطع رقعی و جلد شومیز عرضه شده است. کتاب حدود ۳۰۰ صفحه دارد و صفحه‌آرایی آن به نحوی است که خواندنش—حتی در بخش‌های پژوهشی—را آسان و لذت‌بخش می‌کند. چاپ با کیفیت مناسب و فونتی خوانا، متن را برای مخاطب عام و خاص دلپذیر کرده است.
چرا باید این کتاب را خواند؟
اگر دغدغه‌ات شناخت عمیق‌تر از شعر فارسی است، یا اگر می‌خواهی از دل تاریخ، به نگاهی تازه بر زبان، تصویر و تخیل شعری برسی، «گردباد شور جنون» کتابی‌ست که چیزی فراتر از دانش به تو می‌دهد: نگاه، درک و شهود.
این کتاب، پلی‌ست میان دیروز و امروز شعر؛ و شمس لنگرودی، راهنمایی‌ست که مسیر را با وسواس، اما بدون تحمیل طی می‌کند.
برای تهیه این اثر می‌توانید به ویترین آنلاین نبض هنر مراجعه کنید.
سفارش کتاب: گردباد شور جنون