کتاب «از خواب‌های نوه قدم‌بخیر و اوس ولی بابا» نوشته فاطمه پرهام‌راد، اثری پژوهشی و نقادانه درباره جهان داستانی یوسف علیخانی است؛ نویسنده‌ای که با خلق قلمرو خیالین «میلک» و روایت‌هایی آمیخته به اسطوره، جادو، طبیعت و سنت‌های قومی، جایگاهی ویژه در ادبیات معاصر به دست آورده است. نشر نگاه این کتاب را با هدف گشودن چشم‌اندازی تحلیلی بر آثار علیخانی منتشر کرده؛ چشم‌اندازی که می‌کوشد میان زمین و زبان و زیست درونی شخصیت‌های او پلی تفسیری برقرار کند.
پرهام‌راد در «از خواب‌های نوه قدم‌بخیر و اوس ولی بابا» سعی نمی‌کند تنها خلاصه‌ای از داستان‌ها ارائه دهد؛ او به سراغ ریشه‌های شکل‌گیری جهان میلک می‌رود: روستایی که در آثار علیخانی نه فقط یک جغرافیا، بلکه حافظه‌ای جمعی، اسطوره‌ای زنده و میدان تلاقی واقعیت و خیال است. از دید او، داستان‌های علیخانی نوعی تجربه زیستهٔ مشترک میان مردمان یک اقلیم و سایه‌های پنهان در حافظه فردی و قومی‌اند؛ و همین ویژگی‌هاست که باعث می‌شود خواننده در مواجهه با آثار او نوعی بومی‌گرایی شاعرانه و روایت‌پردازی غریزی را تجربه کند.
یکی از محورهای مهم این کتاب، تحلیل سه‌گانهٔ «زمین، زبان و زنان» است؛ سه مؤلفه‌ای که به‌زعم نویسنده، در بیشتر روایت‌های علیخانی حضوری پایدار و جهت‌دهنده دارند. زمین به معنای ریشه‌ای عاطفی و تاریخی، زبان به‌عنوان حامل صداهای جمعی و گاه جادویی، و زنان به‌عنوان کانون قدرت‌های پنهان، نگهداری، زایش و راز. پرهام‌راد نشان می‌دهد که چگونه این سه عنصر با همدیگر شبکه‌ای معنایی می‌سازند که شخصیت‌ها و روایت‌ها را در دل خود می‌پروراند.
در ادامه، کتاب با بررسی نمونه‌هایی از داستان‌ها و رمان‌های علیخانی (از نخستین تجربه‌های او تا آثار پخته‌تر) به‌تدریج الگوهای تکرارشونده، تغییرات سبکی و تحول در نگاه نویسنده را آشکار می‌کند. تحلیل‌ها نه خشک و دانشگاهی‌اند و نه گزاره‌هایی سطحی؛ بلکه کوششی‌اند برای درک بهتر سازوکاری که علیخانی از طریق آن جهان روایت را خلق و زنده نگه می‌دارد.
خواندن کتاب «از خواب‌های نوه قدم‌بخیر و اوس ولی بابا» برای کسانی که با آثار یوسف علیخانی آشنا هستند، نوعی بازگشت به پس‌زمینه‌های پنهان داستان‌هاست؛ و برای آن‌ها که می‌خواهند با نوشتن یا نقد ادبی آشنا شوند، نمونه‌ای روشن از این است که چگونه می‌توان جهان یک نویسنده را با دقت، صبوری و نگاه تحلیلی بازشناسی کرد. نشر نگاه با انتشار این کتاب فضایی فراهم کرده تا خوانندگان نه‌تنها داستان‌ها، بلکه پشت‌صحنهٔ شکل‌گیری آن‌ها را نیز بهتر ببینند. برای تهیه این اثر می‌توانید به ویترین آنلاین نبض هنر مراجعه کنید.
سفارش کتاب: از خواب‌های نوه قدم‌بخیر و اوس ولی بابا