پژوهشی نو در میتراپرستی" کتابی ست نوشته ی دیوید اولانسی نویسنده و محقق، که در دانشگاه های مختلف امریکا نیز تدریس کرده است و توسط مریم امینی به فارسی برگردانده شده و نشر" چشمه آن را به چاپ رسانده است. کتاب حاضر، به ایزد "میترا" و مفاهیم و آیین های سِرّی مربوط به او می پردازد.
همان طور که می دانیم مردم دوران باستان برای تفسیر طبیعت و آنچه ماورایی بود از اسطوره ها کمک می گرفتند. اسطوره ها می توانند خدایان، نیمه انسان و نیمه خدا، ایزدان یاری گر، فرشته ها و شیاطین و داستان های مربوط به آنها باشد. در واقع اسطوره ها می توانند کارهای خارق العاده انجام دهند، کارهایی که از دست بشر ساخته نیست. آنها نیرویی ماورایی دارند، می آفرینند یا نابود می کنند.
یکی از اساطیر مشهور دوران باستان، "مِهر" یا "میترا" است. آنچه در این کتاب در ابتدای امر، مترجم اثر، خانم مریم امینی به آن می پردازد این است که واژه ی مهر و میترا را از هم جدا می کند. او بر طبق نظر محققین می گوید ایزد مهر، خدای مذکر عهد و پیمان در دوران باستان ایران است که پیشینه ای قدیم تر از ورود آریایی ها به فلات ایران دارد. توانمندی ها و روایت های مربوط به ایزد مهر در طول زمان دستخوش تغییرات می شود و آنچه از طریق روم شرقی وارد دنیای روم باستان و سپس مسیحیت می شود، ایزدی نیست که در ایران باستان مورد پرستش و احترام بود بلکه از او با عنوان خدای "میترا" نام برده می شود که آیین های سِرّی بسیاری به او مربوط می شوند و آنچه تحت عنوان میترائیسم در دوره های بعد نام برده می شود، تا حد بسیار زیادی با خویشکاری های ایزد "مِهر" در شرق باستان، متفاوت است.
در این کتاب، نویسنده به بحث میترائیسم و آیین های سِّری میترا (همان آیین غربی که مترجم آن را از خدای شرقی جدا می کند) می پردازد که خواندنش خالی از لطف نیست. نثر کتاب ساده و شیواست، چنان که یک مخاطب عام هم می تواند اثر را بخواند و مفهوم جملات را دریابد.
حالا شاید برای شما هم سوال پیش بیاید که چرا تحقیق و مطالعه درباره آیین میترا همیشه پرطرفدار و بحث برانگیز بوده است؟ جواب این است که آیین میترا و دین مسیحیت در هم تنیده شده اند و فهم مسیحیت در گروی فهم میترائیسم است و آن دو از هم جدا نیستند. کتاب پیش رو نیز منبع خوبی برای فهم آیین میترا پیش روی ما می گذارد.
برای خرید این کتاب توسط سایت نبض هنر می توانید به صفحه ی "پژوهشی نو در میترا پرستی" در نشر چشمه مراجعه کنید.
در پشت جلد کتاب می خوانیم:
حال می توان پرسید این همه وسواس برای چیست؟ از همه مهم تر آن که مطالعه میتراپرستی برای ما چه بهره ای دارد؟ ناگفته پیداست که نفس کار فاقد ارزش نیست و موشکافی در یک بررسی دقیق علمی -هر بابی که باشد، کاری بس نیکوست، اما حقیقت آن است که مطالعه و بررسی میتراپرستی موید جدی و قطعی دین وزین مسیحیت است. فهم مسیحیت در گرو فهم میتراپرستی است و این دین بسیار وامدار و مرهون آیین سری میتراس است.