مجموعه غزل «ماه و ماهی» سروده ی «علیرضا بدیع» در 79 صفحه در سال 1396 از سوی نشر چشمه به چاپ رسیده است.

مجموعه‌ «ماه و ماهی»، با غزلی آشنا آغاز می‌شود. غزلی که کتاب نام خود را از آن وام گرفته است. این غزل با صدای «حجت اشرف زاده» در قالب ترانه اجرا شد و به میان مردم رفت. استقبال چشمگیری از این ترانه صورت گرفت و جزو آن دسته از آثاری محسوب شد که هم نظر خواص را جلب کرد هم نظر عامه مردم را. تصویر سازی درخشان این شعر باعث شده تا به خوبی مخاطبش را پیدا کند. البته وزن و قافیه و نکات دستوری و سلامت زبان را در این شعر و همچنین در این مجموعه نباید نادیده گرفت.

«بدیع»، سابقه همکاری با خوانندگان بسیاری نظیر «محمد معتمدی»،«سالار عقیلی» و «حسام‌الدین سراج» را داشته و تجربه همکاری با آهنگ‌سازان شاخصی نظیر اساتید «مجید درخشانی» و «فریدون خشنود» و برادران «پور ناظری» را نیز در کارنامه خود دارد. چنین توفیقی علاوه براینکه از قابلیت‌های شعر او حکایت دارد، بر شهرت شعر او بسیار افزوده است. زبان شعر «بدیع» آراسته به نوعی تفاخر و سنگینی مکتب خراسانی است که او به خوبی این فخر در کلامش را که متأثر از زادگاهش نیشابور و سبک خراسانی است، با انتخاب لحن و وزن‌های روان‌تر و تصویرهای شاعرانه و لطیف رام می‌کند. در مورد این خصوصیت از شعر«بدیع» بد نیست به صورت جزئی به مواردی بپردازیم که با آوردن مثال از غزل‌های او مطلب کاملا روشن شود.

اما اگر بخواهیم مجموعه «ماه و ماهی» را از لحاظ تنوع موضوعی بسنجیم، باید گفت که این مجموعه غزل همان‌طور که از نامش پیداست، بیشتر به تغزل یعنی شرح و بیان تاثیر و تاثرات درونی شاعر می‌پردازد. اما این تاثر و تاثرات درونی برای انسان معاصر متفاوت است و تنوع دارد و تنها در عشق و عاشقانه‌ها خلاصه نمی‌شود. «بدیع» در غزل‌هایش به عاشقانه‌ها و تغزل در باب فراق و دوری از معشوق اکتفا نکرده. بسنده نکردن او به این احساساتِ برآمده از عشق، مجموعه را از لحاظ مضمون رنگین و متنوع کرده است؛ همچنین این تنوع نشان از آن دارد که «بدیع» جز عاشقانه سرایی، دغدغه‌ دیگری نیز دارد. «بدیع» این‌گونه، غزل را که فرمی کلاسیک است به شعر زمان و زمانه تبدیل می‌کند و خود را شاعری دغدغه‌مند نشان می‌دهد. برای مثال در غزل 13 با عنوان «رنگ دنیا را گرفتم از خودم شرمنده‌ام» می‌نویسد:

رنگ دنیا را گرفتم از خودم شرمنده‌ام
شیشه‌ی عطرم ولی از بوی بد آکنده‌ام

احساسِ بارِ گناهی را که انسان (معاصر به خصوص) به دوش خود می‌کشد، توصیف می‌کند. احساسی که ناشی از زشتی‌ها و نا‌هنجاری‌های دنیای معاصراست.

همچنین شاعر در غزلی که با شماره 18 عنوان‌گذاری شده و اتفاقا از بلندترین اشعار مجموعه است، می‌آورد:

بند نافم کاش می‌پیچید دور گردنم
تا که از زهدان مادر قطع می‌شد شیونم

تا که چشمم وا نمی‌شد رو به هر عفریته‌ای
تابه زشتی‌های دنیا تر نمی‌شد دامنم

در این غزل هم «بدیع» احساس گناه و تنهایی انسان معاصر را با نگاهی اگزیستانسیالیستی بیان می‌کند و حرف‌های جدی را که سنتاً جزو مضامین غزل نیستند، می‌زند. با این تفصیل که دایره دغدغه‌های شخصی شاعر تنها تغزل و عاشقانه سرودن نیست و او حرف‌هایی‌ دارد که در ادبیات مدرن و رمان‌های «کافکا»، «کامو» و«سارتر» و دیگرانی از این دست شنیده ‌ایم.

در باره زبان «بدیع» در این مجموعه باید اضافه کنم که او از سویی از شعرزادگاه خود و سبک خراسانی و کلمات آرکائیک بهره می‌برد و از سوی دیگر زبان و لحن شعر او مثل آب جوی روان است؛ مثلاً در همان غزل ابتدای کتاب ـ که با صدای «حجت اشرف زاده» همه گیر شد ـ کم از کلمات و ترکیبات آرکاییک استفاده نشده است اما مردم با آن ارتباط برقرار کرده‌اند، چراکه شاعر زبان و لحن روانی دارد و اگر جایی هم از کلمات و ترکیبات آرکائیک استفاده می‌کند، برای آن فضاسازی شده و از سوی دیگر این ترکیبات را عموما در ترکیبات تصویری استفاده می‌کند. از جمله کلمات آرکائیکی که «بدیع» در این مجموعه به جا استفاده کرده است، می‌توان به نشابور، حجره فیروزه تراشی، مخزن اسرار، بیاض، رواق و قفا اشاره کرد که هنرمندانه و به جا در ترکیباتی این کلمات را استفاده می‌کند که ضربه‌ای به لحن و بیان روان شعر نمی‌زند و ترکیب و تصویری درخشان با ‌آن‌‌‌‌‌ها می‌سازد. شاعرغزل شماره 24 مجموعه را به استاد «محمد رضا شجریان» تقدیم کرده. تصویر پردازی و مضمون پردازی از دیگر خصوصیات شعر «بدیع» است:

دست‌هایم دو افعی زخمی، سینه‌هایت دو گنج اجدادی
جای افعی همیشه دوزخ نیست، گنج گاهی میان آبادی‌ست

راحتی و روانی لحن گاهی شعر «بدیع» را به گفتار نزدیک می‌کند:

آغوش تو چه‌قدر می‌آید به قامتم
در آن به‌قدر پیرهن خویش راحتم

مجموعه «ماه و ماهی» نوشته‌ «علیرضا بدیع» مشتمل بر 34 غزل است که در فهرست برای هرکدام نامی در نظر گرفته شده، اما در متن کتاب غزل‌ها برای راحتی مخاطب شماره‌گذاری شده‌اند. این مجموعه غزل در مدت زمان کوتاهی تجدید چاپ شد و جزو آثار پرفروش نیز قرار گرفت. خواندن این مجموعه غزل به علاقه‌مندان غزل و همچنین شعر معاصر توصیه می‌شود.

این مجموعه غزل را به راحتی از ویترین آنلاین نبض هنر دریافت نمایید.