شب مرتضی کلانتریان

چهارصد و هشتاد و ششمین شب مجله بخارا اختصاص یافته است به بزرگداشت زنده یاد مرتضی کلانتریان که در ساعت پنج بعد از ظهر شنبه پنجم مرداد ۱۳۹۸ در تالارفردوسی خانه اندیشمندان علوم انسانی برگزار می شود . در این مراسم سخنرانان : دکتر سعید محبی . محمود اموزگار .شیما بهره مند . اسدالله امرایی سخنرانی خواهند کرد. همچنین مازیار کلانتریان قطعاتی را با سه تار به یاد و خاطره پدرش می نوازد.
مرتضی کلانتریان (زاده ۱۳۱۱ تنکابن - درگذشته ۱۲ خرداد ۱۳۹۸ تهران)، قاضی، وکیل و مترجم ایرانی بود که بسیاری از آثار بزرگ ادبی را برای نخستین‌بار به زبان فارسی ترجمه کرده‌است. او به ترجمه آثار نویسندگانی می‌پرداخت که در ایران شناخته‌شده نبودند و با این کار، آنان را به ایرانیان، معرفی کرد.
وی پس از پایان تحصیلات متوسطه، در رشته حقوق مشغول به تحصیل شد. او پس از دریافت مدرک کارشناسی در ایران، در دانشگاه پاریس دکترای حقوق گرفت و پس از بازگشت به ایران در مقام قاضی دادگاه مشغول به کار شد. او پس از بازنشستگی به شغل وکالت روی آورد اما وکالت را نیز ادامه نداد و به ترجمه متون ادبی و حقوقی روی آورد.
او به غیر از ترجمه‌های ادبی، ترجمه‌های حقوقی و فلسفی بسیار مهمی نیز داشته است. مانند: مرگ کثیف نوشته پی‌یر-ژان رمی، رؤیا و تاریخ؛ آمریکا در دو قرن نوشته کلود ژولین روزنامه‌نگار فرانسوی، حقوق بین‌الملل در جهانی نامتحد و نقش زور در روابط بین‌الملل نوشته آنتونیو کاسسه حقوقدان ایتالیایی، بررسی یک پرونده قتل زیر نظر میشل فوکو، بشریت و حاکمیت‌ها؛ سیری در حقوق بین‌الملل نوشته مونیک شمیلیه ژانرو، ادبیات و حقوق و فلسفه حقوق نوشته میشل تروپه حقوقدان فرانسوی، اندیشه‌های حقوقی نوشته فیلیپ مالوری،رساله‌ای کوچک درباره فضیلت‌های بزرگ از آندره کنت-اسپونویل فیلسوف فرانسوی، یک رأی داوری و دو نقد نوشته رنه ژان دوپونی، ژان فلاوین لالیو و فرانسوا ریگو.
اما مهمترین ترجمه او قرارداد اجتماعی نوشته ژان-ژاک روسو است. با این که پیشتر، غلامحسین زیرک‌زاده این کتاب را ترجمه کرده بود اما مدیر نشر آگه به کلانتریان پیشهاد داده بود تا ترجمه تازه‌تری از این کتاب ارائه کند.
این مترجم درباره علاقه اش به ادبیات اظهار کرده بود: «علاقه من به ادبیات از مطالعه کتاب‌های چاپ پنگوئن شروع شد و آن موقع اکثر آثار متعلق به آمریکا و انگلیس بوده است و بعد مترجمانی که ما در اینجا داشتیم از ادبیات انگلیسی ترجمه می‌کردند مثل نجف دریابندری که در کارش سطح خیلی بالایی دارد. یعنی از نخستین نویسندگانی که برایم مطرح بودند فاکنر، همینگوی، دوس پاسوس و... بود. این ادبیات نخست مرا جذب کرد تا وقتی که وارد فرانسه شده و با ادبیات فرانسه و نویسندگانش آشنا شدم، چون خواندن آثار به زبان اصلی یک حالت دیگری به آدم می‌دهد یک نوع آلودگی خاصی به آن زبان و ادبیات ایجاد می‌کند و انسان را دچار خودش می‌کند.»