مجله بخارا از سلسله شبهای بخارا به مناسبت نودمین سال تولد جاودان یاد، دکتر عبدالاحمد جاوید، شب بزرگداشت این استاد برجسته را در کابل برگزار می نماید. این مراسم هفتم شهریور ماه در شهر کابل برگزار شد.

***
درباره دکتر عبدالاحمد جاوید

دکتر عبدالاحمد جاوید، فرزند میرزا عبدالصمد خان در ۱۹۲۷ در کابل به دنیا آمد. دوران کودکی را بیشتر در محله ریکا خانه کابل، یکی از محله های قدیمی پایتخت، گذراند.

دوران آموزش ابتدایی را در مکتب شماره ۲ رشدیه و اعدادیه را در مکتب حبیبه به پایان رساند. در سال ۱۹۴۳ وارد دانشکده ادبیات دانشگاه کابل گردید و پس از پایان سال اول، نخستین دانشجوی افغانستانی بود که به گرفتن بورسیه ای از دانشگاه تهران نایل آمد. در سال ۱۹۴۴ به تهران رفت و در دانشکده حقوق و علوم سیاسی مشغول تحصیل گردید.
چون بورسیه از سوی دانشکده حقوق و علوم سیاسی بود و عشق و علاقه جاوید به فرهنگ و ادب فارسی، همزمان با تحصیل در دانشکده حقوق و علوم سیاسی، در دانشکده ادبیات نیز نام نویسی کرد. او نخستین دانشجویی بود که در یک زمان در دو دانشکده درس می خواند و به گرفتن دو لیسانس از دانشگاه تهران نایل آمد؛ در سال ۱۹۴۹ لیسانس دانشکده ادبیات را گرفت و در سال ۱۹۵۰ لیسانس دانشکده حقوق و علوم سیاسی را به دست آورد.

پس از گرفتن هر دو لیسانس، دو سال دیگر به تحقیقات دوره دکترا پرداخت، اما پیش از آن که دوره دکترا را به پایان برساند، در معیت شادروان دکتر سعید نفیسی به کابل برگشت و برای دو سال در دانشکده ادبیات دانشگاه کابل و لیسه حبیبیه مشغول تدریس گردید. سپس دو سال بعد، برای پایان بردن دوره دکترا به تهران رفت و موفقانه دکترای ادبیات فارسی را از دانشگاه تهران به دست آورد.

دکتر جاوید در دوران بود و باش خود در ایران، از محضر استادان بلند آوازه آن زمان مانند استاد فروزانفر، دکتر حسین خطیبی، دکتر ذبیح الله صفا، دکتر محمد معین، سعید نفیسی، جلال همایی و عباس اقبال بهره ها برد. در دانشکده حقوق و علوم سیاسی از محضر استادانی چون؛ دکت سیدعلی شایگان، دکتر امامی، دکتر موسی عمید، دکتر همایون فر و دکتر حکمت کسب فیض نمود.

دکتر جاوید در سال ۱۹۵۲ به مدیریت نشرات رادیو کابل انتخاب شد، در سال ۱۹۶۲ به عضویت هیئت بررسی کتب درسی وزارت معارف در آمد، در سال ۱۹۶۴ به عنوان استاد مدعو به دانشگاه تاشکند رفت و در سال ۱۹۷۲ از طرف شورای عالی به ریاست دانشگاه کابل برگزیده شد.

این استاد برجسته تا سال ۱۹۸۹ در دانشگاه کابل به تدریس پرداخت و بیش از ۵۰ دانشجو را به عنوان استاد راهنما، و صد ها دانشجو را در صنوف تدریسی خود تربیت نمود.

ایشان افزون بر گرفتن مدالهایی از دانشگاه کابل و وزارت معارف، در سال ۱۹۸۶ از طرف آکادمی علوم افغانستان عنوان آکادیمسین و در سال ۱۹۸۷ از سوی وزارت اطلاعات و کلتور، لقب "کارمند شایسته فرهنگ" را به دست آورد.

ایشان پیش از مهاجرت از افغانستان، عضویت سازمانهای زیر را دارا بود:

عضو هیئت رئیسه انجمن نویسندگان

عضو شورای وزیران برای تحصیلات عالی

عضو انجمن دوستی افغانستان و سازمان ملل

عضو انجمن دوستی افغانستان و فلسطین

عضو لویه جرگه افغانستان (۱۹۸۶)

عضویت در مجله آریانا

عضویت در مجله Afghanistan Today

دکتر جاوید افزون بر زبان مادری خود یعنی فارسی دری، به زبانهای پشتو، انگلیسی، تا حدودی عربی، فرانسوی و روسی آشنایی داشت و ترجمه هایی از زبان انگلیسی به فارسی و از پشتو به فارسی نیز دارد.

از وی تا کنون دهها کتاب به فارسی و انگلیسی و صدها مقاله به زبان فارسی به چاپ رسیده است. دکتر جاوید یکی از شناخته شده ترین چهره های علمی در کنفرانسها و سیمینارهای مربوط به افغانستان، اسلام، فرهنگ و ادب فارسی بود. برای نمونه، از سال ۱۹۸۹ تا سال ۱۹۹۹ بیش از ۸۰ سخنرانی در خارج از افغانستان داشته، و بیش از ۴۰ مقاله در نشرات فارسی زبان خارج از افغانستان به چاپ رسانده است. دو رساله و دو کتاب را در عالم هجرت منتشر نموده است.

اثار:
اوستا: مهم‌ترین سرچشمهٔ تاریخ و فرهنگ ما، (گردآورنده:) عبدالاحمد جاوید، (به اهتمام:) عبدالرسول رهین، استکهلم:شورای فرهنگی افغانستان، ۱۳۷۸؛

فرهنگ جاوید، تهران: انتشارات جست‌وجو، ۱۳۸۳؛

پژوهش‌های ادبی تاریخی

نگاهی به اشعار دری خوشحال خان ختک (تک‌نگاری)، ۱۳۹۰

افسانه‌های قدیم شهر کابل، ۱۳۹۰:

مجموعه مقالات جاوید، تهران: انتشارات روزنه‌کار، ۱۳۹۰

جلد اول: مجموعه مقالات و پژوهش‌های تاریخی

جلد دوم: مجموعه مقالات زیست‌نامه‌ها

جلد سوم: مجموعه مقالات پژوهش‌های ادبی

جلد چهارم: مجموعه مقالات پژوهش‌های زبانی