به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)امسال مجبور شدیم با بسیاری از شخصیتهای برجسته ادبی خداحافظی کنیم. از زنی که ادبیات گمانهزن را به آنچه امروز هست تبدیل کرد تا فیلیپ راث که نیازمند هیچ توصیفی نیست. در اینجا در پایان یک سال بسیار پیچیده برخی از این نویسندگان، ویراستاران و اهالی ادبیات را به یاد میآوریم، با این اطمینان که این آخرین ادای احترام به آنها نیست.
اورسولا کی. لو گویین، ۲۲ ژانویه
اورسولا کی. لو گویین، رماننویس افسانهای و نویسنده داستان کوتاه، در ماه ژانویه در خانهاش در پورتلند ایالت اورگن در ۸۸ سالگی درگذشت. او در طول زندگی حرفهای طولانی خود کمی از هر چیزی نوشت: داستان، مقاله، کتاب کودک و ده جلد کتاب شعر. او داستانهای فانتزی، علمی تخیلی و واقعی نوشت، اما بیش از همه در ژانر مخصوص خودش عمل کرد و از هر مقولهای هر چیزی که خواست را بیرون کشید. او یک فمینیست، محقق تائوئیسم و یک اقیانوس وسیع بود. همانطور که به نیویورکتایمز گفت: «نمیخواهم به یک نویسنده علمی تخیلی تقلیل پیدا کنم. مردم همیشه سعی دارند که مرا از صحنه ادبیات منحرف کنند.» با این حال شاید او هنوز برای کارهای اولیهاش در سبک ادبیات گمانهزن (که سبکهای علمی-تخیلی، فانتزی و وحشت را دربر میگیرد) شناخته میشود: «ساحری از دریازمین» و دنبالههایش، «دست چپ تاریکی»، و «مخلوع». آخرین اثر لو گویین «زمانی برای دریغ نیست» تنها یک ماه پیش از مرگ او منتشر شد.
لوسی براک برویدو، ۶ مارس
لوسی براک برویدو، شاعر خلاق و برجسته، در ماه مارس در ۶۱ سالگی درگذشت. کارهای او اساطیری و مهارنشدنیاند (یا آنطور که خودش توصیف میکرد: «وحشی»). او در سال ۲۰۱۳ در مصاحبهای گفت: «به دنیای شعر آمدم چون احساس کردم که نمیتوانم در دنیای واقعی به خوبی زندگی کنم. سیزده ساله بودم و در کلاس جبر. همان روز بود که تصمیم گرفتم برای همیشه شاعر شوم. از کلاس بیرون رفتم و مدرسه را ترک کردم. این به این معنا نیست که شاعر شدم، اما این احساس جدایی مطلق را با یک دوره از زندگیام داشتم، جایی که احساس کردم باید در دنیایی که به آن وارد شدم زندگی کنم –یک دانشآموز ممتاز و یک دختر کوچولوی بی عیب و نقص- که دیگر نمیتوانستم به آن ادامه دهم. در نتیجه به جایی رفتم که احساس کردم میتوانم در آن ساکن شوم. که آنطور که شعر را میشناسیم، مشخص شد از جایی که ترکش کردم جهنمیتر است.»
فیلیپ کِر، ۲۳ مارس
جنایینویس اسکاتلندی و خالق رمانهای برنی گانتر در ماه مارس در ۶۲ سالگی تنها دو هفته پیش از انتشار سیزدهمین بخش «یونان حامل هدایاست» درگذشت. او همچنین رمانهای مستقل تحسینشده فراوان و حتا کتاب کودک نوشت و در سال ۱۹۹۳ به عنوان یکی از بهترین رماننویسان انگلیسی جوان گرنتا مورد تجلیل قرار گرفت. چهاردهمین و آخرین اثر از مجموعه برنی گانتر با عنوان «متروپلیس» در سال ۲۰۱۹ منتشر خواهد شد.
ام ولف، ۱۴ می
ولف یکی از بنیانگذاران و مقامات اسمی روزنامهنگاری نوین، رماننویس مهم امریکایی، با شخصیتی فوقالعاده عجیب و غریب که همیشه کت و شلوار سفید به تن داشت و نویسنده کتابهای مهمی در دهه ۸۰ بود، در ماه می در ۸۸ سالگی از دنیا رفت. نیویورکتایمز در سوگنامه او بخشی از یادداشت سردبیر مجله اسکویر در سال ۱۹۹۸ را آورد: «این چیزی است که درباره تام وجود دارد. او این استعداد منحصر به فرد از زبان را دارد که او را به عنوان تام ولف از دیگران جدا میکند. زبانی که سرشار از اغراق است، درخشان است، بامزه است و دقت فراوانی به این دارد که مردم چطور به نظر میرسند و احساس میکنند. او استعداد فصاحت در زبان را به شیوهای که بالزاک داشت دارد.»
فیلیپ راث، ۲۲ می
فیلیپ راث، که احتمالا مشهورترین نویسنده زنده کشور بود امسال در ۲۲ می در سن ۸۵ سالگی درگذشت. مرگ او تنها چند ماه پس از انتشار اولین رمان لیزا هالیدی «بیقرینگی» اتفاق افتاد که در آن یک زن جوان رابطهای عاشقانه با نویسندهای بسیار مسنتر دارد که از روی فیلیپ راث الگوبرداری شده.
راث برنده دو جایزه ملی کتاب، دو جایزه دایره منتقدان کتاب ملی، سه جایزه پن/فاکنر، جایزه پولیتزر و جایزه بینالمللی منبوکر بود که محبوبیت فراوانی داشت و خاطرهاش توسط بسیاری زنده نگه داشته شده است. چه کارهای او را دوست داشته باشید و چه نه، نمیتوان انکار کرد که مرگ راث یکی از بزرگترین نمادهای ادبی امریکا را از دنیا گرفت.
آنتونی بوردین، ۸ ژوئن
با اینکه بوردین در زمان مرگ بیشتر به عنوان یک سرآشپز سلبریتی و ستاره تلویزیونی مشهور بود، اولین بار در سال ۲۰۰۰ به خاطر زندگینامه پرفروش خود «آشپزخانه محرمانه» به صحنه ادبیات وارد شد. اما حتا پیش از آن او یک رماننویس بود و در دهه ۹۰ دو رمان جنایی با محوریت غذا نوشت و بسیاری آثار داستانی و غیرداستانی دیگر ازجمله یک رمان مصور و یک مجموعه داستان کوتاه. او همچنان به خاطر شیوه نوشتن و افکارش درباره غذا به یاد آورده میشود.
هارلن الیسون، ۲۷ ژوئن
فیلمنامهنویس مشهور و اسطوره ژانر علمی-تخیلی در ماه ژوئن در ۸۴ سالگی درگذشت. او بیش از ۱۷۰۰ داستان کوتاه و مقاله و حداقل ۱۰۰ کتاب و دهها فیلمنامه نوشت. نویسنده «یک پسر و سگش» و «من دهان ندارم و باید فریاد بزنم» و ویراستار و نویسنده تعیینکننده «چشماندازهای خطرناک» نیرویی بزرگ در دنیای داستان بود.
وی. اس. نایپل، ۱۱ آگوست
وی. اس. نایپل، نویسنده ترینیدادی-بریتانیایی در ۸۵ سالگی درگذشت. برنده جایزه بوکر و نوبل و نویسنده «خانهای برای آقای بیسواس» و «کشور آزاد» از سوی آکادمی سوئدی به عنوان کسی معرفی شد که روایتی هوشمندانه و یکپارچه ارائه میکند و مشاهدهای فسادناپذیر دارد که ما را وامیدارد حضور تاریخهای سرکوبشده را ببینیم. متاسفانه آثار نایپل اغلب به خاطر این واقعیت که او از لحاظ شخصیتی فرد خیلی خوبی نبود، تحت شعاع قرار میگرفت. از میان رفتارهای بد او میتوان به این نمونهها اشاره کرد: او به طور مرتب از بربریت جوامع افریقایی مینوشت؛ معشوقه چندین و چند سالهاش را مورد آزار و اذیت فیزیکی و روحی قرار میداد؛ همسرش را در انظار عمومی تحقیر میکرد و دوستانش را پس از مرگ تخریب میکرد.
چهرههای مهم ادبی که در ۲۰۱۸ از دنیا رفتند
منتشر شده در ۱۳۹۷/۱۰/۷