یادداشت‌های روزانه محمدعلی فروغی؛از سفر کنفرانس صلح پاریس

به خواستاری ایرج افشار
کتاب «يادداشت‌های روزانه محمدعلی فروغی از سفر کنفرانس صلح پاريس دسامبر ۱۹۱۸ – ۱۹۲۰» به کوشش محمد افشين وفايی، پزمان فيروز بخش و به خواسته ايرج افشار تاليف شده است. اين کتاب يادداشت‌های روزانه محمدعلی فروغي ذکاالملک (۱۲۵۶ – آذر ۱۳۲۱) از بزرگ‌ترين رجال روشنفکر و عمل‌گرای برجسته ايران است. اين يادداشت‌ها از ايامی است که ذکاءالملک به سمت رئيس ديوان عالی تميز جزو هيات اعزامی ايران برای راه‌يابی به کنفرانس صلح عازم پاريس شد. او در طول تقريباً دو سال (۱۷ دسامبر ۱۹۱۸ تا ۱۱ اوت ۱۹۲۰/ ۲۵ آذر ۱۲۹۷ تا ۲۰ مرداد ۱۲۹۹) اخبار و وقايع هر روز را يادداشت کرده و چون خود در مسير جريان‌ها بوده و به جزئيات بسياری ورود داشته، يادداشت‌هايش دربرگيرنده نکته‌های تازه و ناگفته فراوان درباره علل ناکامی ايران در راه‌يابی به کنفرانس صلح، داخل شدن ايران در مجمع ملل، روابط انگليس‌ها با وثوق‌الدوله، قرارداد نهم اوت ۱۹۱۹ و بعضي از رجال سياسی ايران در آن روزگار است. جز اين، چنان که انتظار می رود، يادداشت‌های فروغی حاوی فوايد فرهنگی و ادبی فراوانی نيز هست. اين يادداشت‌ها نزديک به صد سال نزد خانواده فروغی محفوظ بوده و اکنون برای نخستين بار منتشر می شود.